Medicina preventiva

Vacinacións

Unha vacina é un cultivo microbiano que se inocula no organismo de animais ou persoas para inmunizalos contra unha enfermidade. Trátase dunha ferramenta preventiva que lles facilita ás nosas mascotas manter unhas defensas eficaces e axeitadas fronte a diversas enfermidades de orixe infecciosa.

Como actúan as vacinas?

O seu mecanismo de actuación baséase na estimulación do sistema inmune. Cando un axente infeccioso penetra no organismo, as células de defensa identifícano como algo “non propio” e responden xerando anticorpos contra o mesmo.

Ante a enfermidade real a producción de anticorpos non é inmediata: os animais tardan entre 15 e 20 días en fabricar unha cantidade suficiente de anticorpos para loitar contra o axente infeccioso. Durante eses días, o animal vai enfermar e a súa evolución vai depender da gravidade do proceso.

Coa vacina, a mascota recibe un axente infeccioso modificado, que non vai causar enfermidade, pero que lle vai servir de modelo para fabricar os suficientes anticorpos que lle impidan enfermar no caso de afrontar a infección real.

Cando aplicar as vacinas?

Convén saber que antes de aplicar calquera vacina a un animal, sexa grande ou pequeno, debe estar debidamente desparasitado e non estar a sufrir ningunha enfermidade, porque, nestes supostos, a resposta á vacinación pode non ser a axeitada.

Considerado o antes exposto, debemos diferenciar entre cachorros e animais adultos.

Un cadeliño recibe anticorpos no leite que mama da súa nai, estas defensas mantéñense en niveis efectivos ata os 45 días de vida. Este é o motivo (non interferir coas defensas que recibe da nai) polo que non se recomenda vacinar cadeliños antes do mes e medio. A partir de entón, comézase unha pauta de vacinación, que, unha vez rematada, asegura as defensas do animal fronte as enfermidades máis importantes. Sen embargo, para que esas defensas permanezan en valores axeitados débese revacinar ao animal anualmente.

No caso de animais adultos podemos iniciar a pauta de vacinación en calquera momento, sendo tamén de vital importancia as revacinacións anuais para manter valores adecuados de anticorpos.

Cales son as principais enfermidades a previr?

En cans: Parvovirose, Moquillo, Hepatite, Leptospirose e Coronavirus. Aínda que en Galicia non é obrigatoria a vacinación fronte a rabia pero, por tratarse dunha zoonose (pode transmitirse dos animais aos humanos), recomendamos que se inclúa no programa de vacinación.

En gatos: Panleucopenia, Calicivirus, Rinotraqueite, Leucemia, Inmunodeficiencia felina, Peritonite infecciosa e Rabia.

Desparasitacións

Os parasitos son animais que viven aproveitándose das nosas mascotas, causándolles importantes molestias e complicacións, e incluso favorecendo a aparición doutras enfermidades máis graves. É moi importante que o propietario dunha mascota se conciencie da necesidade de mantela libre de parasitos, non só por tela nun bo estado sanitario, senón tamén porque, en moitos casos, os parasitos son capaces de transmitirse aos humanos.

En función da súa localización no animal, diferenciaremos entre parasitos externos e internos.

Parasitos externos

Localizarémolos na pel dos nosos animais. Entre os máis frecuentes e coñecidos destacan as pulgas, as carrachas e os piollos. É frecuente velos directamente entre o pelo do animal parasitado.

O primeiro síntoma que teñen os animais infestados é o prurito ou picor, causado polas súas mordeduras. No caso dunha infestación importante, poderían causar anemia. As carrachas, á súa vez, poden ser o vehículo de transmisión doutros parasitos sanguíneos causantes da babesiose e da erliquiose. As pulgas poden causar tamén reaccións alérxicas á súa picadura (dermatite alérxica á picadura de pulgas- DAPP). As pulgas tamén están implicadas no ciclo de vida de algunhas tenias intestinais que se poden transmitir aos humanos (especialmente aos nenos).

Outro tipo de parasitos externos non son visibles a simple vista, pero si o son as lesións que producen na pel do animal. Estámonos a referir ás sarnas, causadas por ácaros, e á tiña, por fungos. Ambas enfermidades provocan importantes alteracións na pel das nosas mascotas (perda do pelo, picor, dermatite, infeccións secundarias da pel con pus, etc.) e son susceptibles de se transmitir ás persoas.

Parasitos internos

Atópanse no interior do corpo da nosa mascota en diferentes lugares:

  • Intestino: lombrices e tenias. Causan alteracións dixestivas; nos cachorros poden provocar retraso no crecemento e anemia (Ancylostoma). Nalgúns casos poden transmitirse directamente ás persoas, polo que se debe ter unha especial precaución se conviven con nenos, por estaren relacionadas con enfermidades humanas graves coma a hidatidose.
  • Sangue: lombrices no corazón (filaria), protozoos e bacterias parásitas dos distintos tipos de células sanguíneas (babesia, erliquia, leishmania). Causan importantes alteracións no animal incluída a morte (anemias, letarxia, hipersensibilidade a dor, alteracións na urina, insuficiencia cardíaca ou renal, etc.). Teñen en común a necesidade dun vector para a súa transmisión (mosquitos no caso da filaria e da leishmania, e carrachas na babesia e na erliquia). Nestes casos é de vital importancia o uso de repelentes nas épocas de maior actividade dos vectores/transmisores.

Na loita contra os parasitos e fundamental a prevención e a constancia á hora de facer e repetir os tratamentos, porque non só esta en xogo a saúde da nosa mascota se non que tamén o está a nosa propia e a dos que nos rodean.

A desparasitación preventiva dos parasitos intestinais debe realizarse cada 3 meses cun produto de calidade que teña efecto fronte as lombrices e as tenias. Só no caso de que se realizase un diagnóstico (por exemplo, unha análise fecal) poderiamos aplicar un produto específico en función do tipo de parásito atopado. Para previr as infestacións por este tipo de parasitos deberemos controlar e, no posible, evitar que as nosas mascotas se alimenten de vísceras crúas, cadáveres ou excrementos doutros animais.

No caso dos parasitos externos, hoxe hai no mercado unha gran variedade de produtos e formatos para atallalos (pipetas, aerosois, colares, repelentes, comprimidos, etc.). É fundamental estudar cada caso para axeitar o tratamento a cada mascota así como a súa periodicidade. Estes tratamentos deben incluír tanto á mascota como ao ambiente onde vive (caseta, cama, manta, etc.)